Okyanuslardaki Asitlenme Ekosistemleri Nereye Sürüklüyor?
Okyanus asitlenmesi, atmosferdeki karbonu giderek daha fazla soğuran okyanusların daha da asidik hâle gelmesiyle oluşan bir fenomen. Atmosferdeki karbon miktarı, insan faaliyetleriyle artıyor. Son 200 yılda toplam emisyonların yaklaşık %30’u okyanuslar tarafından yutuldu. Günümüzde deniz sularının her yıl soğurduğu karbon miktarı %25 civarında.
Okyanus asitlenmesi, deniz sularının atmosferden emdiği karbondioksitle tepkimeye girmesiyle meydana geliyor. Bunun sonucu olarak daha fazla asidite artırıcı kimyasal açığa çıkıyor ve deniz organizmalarının varlıklarını sürdürebilmek için ihtiyaç duyduğu kalsiyum gibi önemli mineraller azalıyor.
Okyanusların milyonlarca yıldır oldukça istikrarlı olan ortalama yüzey asiditesi, son 150 yılda yaklaşık %26 oranında arttı. Sorbonne Üniversitesi’nin Araştırma Direktörü Dr. Jean-Pierre Gattuso, 1950’lere kadar çok yavaş seyreden asitlenme oranının sonradan hız kazandığına dikkat çekerek, “Asitlenmenin ana nedeni insan faaliyetleriyle oluşan karbon emisyonları olduğu için, gelecek projeksiyonları bunların seviyesine bağlı. Hiçbir şey olmamış gibi devam edilirse, okyanus asitlenmesi 2100’e kadar yüzde %150 daha artar” diyor.
Düşen pH oranları, okyanusların yüzeye yakın kısımlarının yüzde 95’ini etkilerken asitlenmenin etkileri, küresel ölçekte pek çok deniz ekosisteminde giderek daha fazla hissediliyor.
Biyoçeşitlilik Üzerindeki Etkiler
Sudaki karbonat iyonlarının miktarının azalması, pek çok deniz canlısını, koruyucu kabuklarını oluşturabilmeleri için ihtiyaç duydukları yaşamsal önemdeki malzemeden mahrum bırakıyor. Farklı araştırmalara göre, midyeler, planktonlar ve mercan kayalıkları tehdit altındaki ana türler arasında yer alıyor.
Asitlenme, Kuzey Atlantik’te olduğu gibi derin su mercan kayalıklarını da etkiliyor. Bunlar, biyoçeşitlilik yatakları ve binlerce canlı türü için kritik önemde yaşam alanları. Bu türler arasında karides, ıstakoz, yengeç, orfoz ve kapanlevrek gibi ticari deniz canlıları da var.
